Sackler Gallery or Sackler Family?

Hayır, bu yazı fake or fortune üzerine değil. Gerçi, o günler de gelecek.

Washington’a ilk gittiğimde şehirle ilgili bildiğim bir numaralı şey Smithsonian müzeleriydi. Hatta bir broşürde şöyle bir ifade vardı: “Mall başka her yerde AVM anlamına gelir. Washington’daysa kongre ile Washington Monument arasındaki Smithsonian müzelerinin sıralandığı alan için kullanılır.”

Müze binaları iki taraflı sıralanırken, yok, en iyisi wiki’de bulduğum şu uydu görüntüsünü koyayım buraya:

1 Washington Monument diye geçen dikilitaş (made in Egypt değil, feyk), 7 kongre binası Capitol, diğerleri de National Gallery of Art ve botanik bahçesi hariç, Smithsonian müzeleri.

Özellikle iç turizmin gözdesi bu müzeler. En çok da, dinozor maketinden dolayı Coğrafya Müzesi ve Space Shuttle’dan dolayı Havacılık Müzesi. Ama benim esas ilgimi çeken onlar olmadı. 

Sol alttaki 15 numara Freer Gallery of Art. Onun içinden 16 numaralı Sackler Gallery’ye geçilir. İkisi de Asya sanatları üzerine. Sackler Gallery hepsi içinde, hatta tüm Washington’da en sevdiğim yerdi. Diğerler içinde bayağı geç keşfettiklerim oldu. Ama bu ikisine oralara ilk gittiğim günden beri gittim. Nasıl biliyordum diye düşündüm. Aklıma tek gelen, metro çıkışına yakın olması:) 15 yazan yerin hemen sol üstünde kalıyor metronun çıkışı.

Freer o kadar değil, ama bir koridor ve merdiven sonrası Sackler’a geçince ayrı bir dünyaya girmiş gibi olursunuz. Öncelikle, oraya pek kimse gitmediğinden kendinize bir müze yaptırmış gibi olursunuz. Sonra, ışıklandırma ve seçilen eserler, yerleştirme. Böyle huzurlu bir yer görmedim. Yerin altında olmasının da etkisi var herhalde.

Çektiğim eski resimleri bulamadım. Bunlar google’dan. Ama zaten beklentileri bu kadar artırdıktan sonra hiçbir resim yetmeyecek.

Sackler Gallery hakkında daha önce, şu sake akşamı dışında hiç yazmamış olmam ayıp. Onun girişi ile karşısındaki, bina olarak ikizi African Art binası arasında (ki ikisinin arasında bodrumdan bir geçiş de var) küçük ve çok hoş bir bahçe var. Oradaki bankları da çok severdim. İçeride kaldığından pek kimse de olmaz.

Pekiy, şimdi nereden çıktı bu? Buradan çıktı:

Onlar mıymış dedim, öyleymiş. ABD’de her yıl on binin üzerinde insanı öldüren, ağrı kesici adı altındaki uyuşturucu ilaçların en önemlilerinden OxyContin’in (oxycodone) üreticisiymiş bu aile. Mahkemede kaybetmekten korkup şirketten $10 milyar çekmişler.

Metropolitan Museum’a, Guggenheim’a, Smithsonian’a, Louvre’a, Tate Modern’e ve İngiltere’deki National Gallery’ye yüksek miktarlarda bağışlar yapmışlar. Guggenheim’ın eğitim merkezinin, Met’in antik Roma tapınağını bulunduran kanadının adı Sackler’mış. Son yıllarda ilacın neden olduğu ölümler artınca davalar ve tepkiler de artmış. Örneğin, Tufts University, bir eğitim merkezindeki Sackler adını kaldırmış. Birçok müze artık aileden bağış kabul etmeyeceklerini açıklamış. Ama iade eden yok.

Oregon senatörü Jef Meckley, Smithsonian’a mektup yazıp müzenin ismini değiştirmeleri gerektiğini söylemiş. Smithsonian’ın yeni müdürü, bunun yapılan anlaşma gereği mümkün olmadığı cevabını vermiş. Zamanında müze için $50 milyon civarında sanat eseri ve bina için de $4 milyon almışlar aileden.

Bunlar hep son haftalarda olan haberler. En son da geçen hafta, Smithsonian, Freer ve Sackler isimlerini kaldırmadan National Museum of Asian Art markası altında toplamaya karar vermiş.

Şubat’ta, Guggenheim’da düzenlenen bir protestoda onlarca kişi Sackler ailesini ve sahibi olduğu Purdue Pharma’yı protesto etmiş. Yukarı katlardan atılan kağıtlarda “Oxycontin kontrol edilmezse kötü kullanılması çok mümkün. Bu satışlarımızı nasıl etkiler” yazıyormuş. Alıntı 2007’de şirket aleyhine açılan bir davada ortaya çıkan, şirket yöneticisi ile ilacı geliştiren kişi arasındaki yazışmadan. Protestoya liderlik eden kişi de (Guggenheim’da da eserleri olan) Amerikalı fotoğraf sanatçısı ve Oxycontin bağımlılığından zorla kurtulan Nan Goldin.

Olay bu. Yukarıdaki, Sackler alesi hakkındaki ny times haberini (Zarrab habercisi) dear Klasfeld’in hesabında görmüştüm. Görünce de cevap olarak “a, bu benim Wash’da en sevdiğim müze, isminin oradan gelmesine üzüldüm” yazdım. Biri de “kendilerine prestij kazandırmak ve parak aklamak için sanatı ve yardım kuruluşlarını kullanan suçlu zenginlere kanacak kadar saf olmayın” gibi birşey yazmış. Ne alakası var ki? Benim o müzede sevdiğim şey, önündeki bahçeyi tasarlayan kişi, ona bakan bahçevanlar, en üst kattan alt kata dek sarkan ‘Ay’a Uzanan Maymunlar’ı yapan Xu Bing, onu kalıcı eser olmasına karar veren müze yöneticileri, binalar arası geçişleri tasarlayan mimarlar, iç tasarımını yapanlar, hepsinden önce, girişte duran ve salonları dolaşan şişman siyah, kadın-erkek görevliler.